Ішкі істер министрлігінің хабарлауынша, Қазақстанның түрлі қалаларында төтенше жағдай және карантин кезінде 5130 адам әкімшілік жауапкершілікке тартылған: 2479 адамға айыппұл салынған, 1626 адам қамалған. Бұл туралы Tengrinews сайты жазды. Коронавирусқа байланысты жалған ақпарат тарату фактілері бойынша сотқа дейінгі 80 іс ашылған, тергеу жүргізіліп жатыр.

Министрлік өкілдері жақында "карантин режимін бұзды" деп айыпталып, әкімшілік қамауға алынған азаматтық белсенділердің атын атап, олардың ереже бұзғанын айтқан.

"Мысалы, әкімшілік қамауға алынған алматылық Асхат Жексебаев көшеде видеомәлімдеме түсіріп, тұрғындарды сыртқа шығып, бос қазанды тақылдатуға шақырған. Жамбыл облысында Бағдат Бақтыбаев есімді тұрғын әлеуметтік көмек алуға өтініш берген адамдарды видеоға түсіріп, тұрғындарды төтенше жағдай кезінде заң бұзуға итермелеген. Ол он күнге қамалды" деген министрлік өкілдері.

11 сәуірде тіркелмеген "Көше" партиясының мүшесі, алматылық белсенді Асхат Жексебаев "карантин ережесін бұзды" деп айыпталып, төрт күнге қамалған болатын. Facebook-та жарияланған видеода белсенді жұма, 10 сәуірде ет алу үшін Магнумға барғанын, полицейлердің сол үшін оны ұстап, бөлімшеге апарғанын айтқан еді. Ол ешқандай ереже бұзбағанын, полицейлердің ұстауын өзінің белсенділігімен байланыстырған.

Жамбыл облысы Шу ауданының тұрғыны азаматтық белсенді Бағдат Бақтыбаев 6 сәуірде "төтенше жағдай режимін бұзғаны үшін" он тәулікке қамалған еді. Туыстарының айтуынша, Бақтыбаев өзі тұратын аудан орталығындағы "Қазпошта" ғимаратында мемлекет беруге уәде еткен 42 500 теңгені алу үшін құжат жасауға келген халықты көріп, Facebook желісіне тікелей эфирге шығып, "үкімет карантин жағдайында халыққа жағдай жасамай жатыр" деген мазмұнда наразылығын білдірген. Одан кейін онлайн сот өтіп, он күнге қамалған болатын.

Instagram бізге жазылыңыз

АҚШ президенті Дональд Трамп пен Израиль премьер-министрі Биньямин Нетаньяху Газа секторындағы соғысты жедел аяқтап, араб елдерімен қарым-қатынасты қалыпқа келтіру жөніндегі жаңа келіссөз кезеңін бастауға уағдаласты. Мұны Israel Hayom басылымы дереккөздеріне сүйеніп хабарлады.

Трамптың жоспары бойынша, Газадағы әскери әрекеттер екі апта ішінде аяқталуға тиіс, АҚШ пен Еуроодақта террористік ұйым деп танылған ХАМАС тобының басшылығы биліктен шеттетіледі, ал Газа аймағын басқару Египет пен Біріккен Араб Әмірліктерін қоса алғанда төрт араб елінен құралған коалицияның қолына өтеді.

АҚШ президентінің ұсынысы бойынша, 2023 жылдың қазан айынан бастап Газа секторында кепілде ұсталып отырған барлық тұтқын босатылуға тиіс, ал Газадан кетуге ниет білдірген палестиналықтарға үшінші елдерден баспана беріледі.

Бұған қоса, АҚШ "Ибрагим (Авраам) келісімін" – Израиль мен бірқатар араб елдері арасындағы қарым-қатынасты қалыпқа келтіру жайлы шарттар – кеңейтуді көздейді. Бұл келісімге Сауд Арабиясы, Сирия, Ливан және басқа да мұсылман мемлекеттері қосылады деген болжам айтылып отыр.

Ал Израиль Палестина автономиясында реформалар жүргізілген жағдайда палестин мемлекеті құрылуы мүмкін деген нұсқаны қарастыруға келіседі. Вашингтон мұның қарымтасына Иордан өзенінің Батыс жағалауындағы кейбір аумақтарға қатысты Израильдің егемендігін мойындауға әзір.

Трамп Газа секторындағы соғысты аяқтау мәселесін Нетаньяхуға қатысты қозғалған қылмыстық істерді тоқтатумен байланыстырды. Израиль премьер-министріне жемқорлыққа қатысты айып тағылып отыр.

АҚШ президенті Truth Social әлеуметтік желісінде жазған постында Нетаньяхуға қарсы сот процесін доғаруға шақырып, премьерді қудалауды тоқтатуды жанжалды бейбіт жолмен реттеу мен кепілдегі адамдарды босатуды қамтитын кең көлемді қадамның бір бөлігі ретінде атады. Израиль саясаткерлері премьер-министр кінәсін мойындаған жағдайда оған Израиль президентінің кешірім жариялау мүмкіндігін қарастыратын идеяны Трамптың ұсынысы аясында талқылап жатыр.

Сонымен бірге, Каирде Израиль мен ХАМАС арасында Газада кепілде отырған адамдарды босату және сектордағы атысты тоқтату жөніндегі келіссөз тағы да тығырыққа тірелді. Газа аумағында 2023 жылғы 7 қазанда Израильдің оңтүстігіне жасалған шабуыл кезінде палестиналық топтар ұрлап әкеткен 50 тұтқын қалып отыр. Олардың шамамен 20 шақтысы ғана тірі деген болжам бар.

Human Rights Watch (HRW) халықаралық құқық қорғау ұйымы Қырғызстан парламенті 2025 жылғы 25 маусымда мақұлдаған екі заң жобасы елдегі сөз еркіндігі мен азаптаудың алдын алу тетіктеріне елеулі зиян келтіруі мүмкін деп алаңдап отыр. HRW Қырғызстан президенті Садыр Жапаровты бұл екі заңға вето қоюға үндеп, олар Қырғызстанның адам құқықтары саласындағы халықаралық міндеттемелеріне қайшы келеді деп мәлімдеді.

Даулы екі құжаттың бірі – "Бұқаралық ақпарат құралдары туралы" жаңа заң – билікке БАҚ-ты тіркеуден бас тартуға, олардың жұмысына араласуға және сот шешімінсіз жабуға кең көлемді құзырет береді. Ал екіншісі – омбудсменнің өкілеттіктерін қайта бөлу туралы заң – азаптаудың алдын алу жөніндегі Тәуелсіз ұлттық орталықты таратып, оны омбудсмен аппаратымен біріктіру арқылы орталықтың мандатын айтарлықтай әлсіретеді.

"Парламенттің бұл заңдарды қабылдауы азаматтардың қауіпсіздігі мен адам құқықтарын қорғайтын тәуелсіз институттардың дербестігіне қауіп төндіріп отыр. Президент Жапаров халықаралық стандарттардан әрі қарай алшақтаудың алдын алу үшін вето қоюға тиіс", – деді Human Rights Watch ұйымының Орталық Азия бойынша зерттеушісі Сыйнат Султаналиева.

Екі заң жобасы да жедел тәртіппен қабылданды – екінші және үшінші оқылым бір күнде өтті. Түпкілікті нұсқалары бірінші оқылымда мақұлданғанынан айтарлықтай өзгеше болып шықты, бұл жайт депутаттар мен азаматтық қоғамға құжаттарды тиісті деңгейде зерделеп, талқылауға мүмкіндік бермеді.

Азаптаудың алдын алу жөніндегі Ұлттық орталық 2012 жылы Қырғызстан БҰҰ-ның Азаптауға қарсы конвенциясының Факультатив хаттамасын ратификациялағаннан кейін құрылған еді. Бұл орталықтың жұмысына халықаралық сарапшылар жоғары баға берген. 2025 жылы наурызда Қырғызстанға барған сапарында БҰҰ-ның Адам құқықтары жөніндегі жоғарғы комиссары Фолькер Тюрк орталықты "Орталық Азия аймағына үлгі боларлық" деп атаған.

Қырғызстан пардаменті қабылдаған БАҚ туралы заң барлық интернет-сайттарды бұқаралық ақпарат құралы ретінде тіркелуге міндеттейді. Тіркелмеген ресурстар ақпарат тарату құқығынан айырылады және оларға қылмыстық қудалау қаупі төнеді. Журналистер мен сарапшылар бұл заң құзырлы органдардың ақпарат таратушыны тіркеуден бас тартуына және әкімшілік қысым көрсетуіне жол ашады деп ескертіп отыр.

Бұған қоса осы құжат бұқаралық ақпарат құралындағы шетелдік қатысу үлесі – бұл жекеменшік инвесторлар мен коммерциялық емес ұйымдарға да қатысты – 35 пайыздан аспау керек деген шектеу қояды. Мұндай талап бұрыннан жергіліктімен қоса халықаралық қаржыландыру көздеріне де сүйеніп келген тәуелсіз БАҚ-тың тұрақтылығына соққы болып тиеді дейді сарапшылар.

Бұған дейін жаңа заң жобасымен 2022 жылы президент жарлығымен құрылған жұмыс тобы айналысқан болатын. Оның құрамына БАҚ өкілдері мен заңгерлер кірген. 18 ай жалғасқан талқылау мен кеңестердің нәтижесінде ымыраға тоқтап, келісілген мәтін қабылданбай, оның орнына бұрынғыдан бетер репрессивті нұсқа бекітілді.

Human Rights Watch Қырғызстанның халықаралық серіктестерін, соның ішінде Еуропа одағын аталған заң жобаларына байланысты қатаң алаңдаушылық танытуға үндеді. Атап айтқанда, ұйым жаңа заңдар құқық үстемдігі мен адам құқықтарын сақтау сияқты негізгі қағидаларды бұзатынын еске салды. Бұл қағидалар Қырғызстан Еуроодақпен жасасқан кеңейтілген әріптестік пен ынтымақтастық туралы келісімде көрсетілген, ол әлі ратификацияланған жоқ. Аталған даулы заңдар Қырғызстанның Еуроодақпен преференциялық сауда режимдері аясындағы міндеттемелерімен де үйлеспейді.

АҚШ президенті Дональд Трамп Вашингтон мен Пекин арасындағы сауда келісіміне қол қойылғанын мәлімдеді.

"Біз кеше ғана Қытаймен келісімге қол қойдық. Бізде керемет мәмілелер жасалмақ. Үндістанмен де өте ірі келісім жасалуы мүмкін. Біз [АҚШ бизнесіне] Үндістанды ашық қыламыз. Қытаймен жасалған келісім аясында біз [АҚШ өндірушілері үшін] Қытай нарығын аша бастаймыз", – деп мәлімдеді Трамп Ақ үйде салық жеңілдіктерін ұзарту және бюджетке арналған "ірі әрі әдемі" заңға арналған шарада сөйлеген сөзінде.

Президент Трамп Қытаймен жасалған келісімнің егжей-тегжейін ашып айтпады, бірақ, АҚШ сауда министрі Говард Лютниктің сөзінше, құжатта мамыр айында Женевадағы келіссөздерде қол жеткізілген уағдаластықтар бекітілген. Мәселен, Қытай АҚШ-қа сирек кездесетін металл элементтерін жеткізуді міндетіне алды.

"Олар бізге сирек кездесетін элементтерді жеткізеді. Осы шаруа іске асқан бойда біз қарсы шараларымызды тоқтатамыз", — деді Лютник Bloomberg агенттігіне берген сұхбатында.

Лютниктің айтуынша, келісімге екі күн бұрын қол қойылған. Бұған қоса министр Ақ үй жақын арада АҚШ-тың он ірі сауда әріптесімен сауда келісіміне отыруды жоспарлап отырғанын айтты.

Ал Қытайдың коммерция министрлігі Пекин бақылауда ұстап отырған тауарларды экспорттау жайлы берілетін өтініштерді мақұлдауға келіскенін хабарлады. Бұған жауап қадам ретінде АҚШ қолданыстағы бірқатар шектеулерді ішінара алып тастамақ.

Ақ үй өкілі АҚШ пен Қытай Женева келісімінің іске асырылу шарттарын келісіп бекіткенін растады. Қытайдың АҚШ-тағы елшілігі мен Қытай сыртқы істер министрлігі бұл жағдайға байланысты әзірше түсініктеме берген жоқ.

Сәуір айында Трамп бастаған сауда соғысы екі ел өзара енгізген кеден алымдарының рекордтық өсуіне алып келді: АҚШ тарапынан 145 пайызға дейін, ал Қытай жағынан 125 пайызға дейін көтерілді. Маусым айының ортасында АҚШ президенті Пекинмен келісімге қол жеткізілді деп хабарлаған. Ол кезде Трамп Қытайдың АҚШ-қа магниттер мен сирек кездесетін минералдар жеткізетінін, ал бұған жауап ретінде Вашингтон Қытай студенттерінің АҚШ университеттерінде білім алуына рұқсат беретінін айтқан еді.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

БАҚ: Трампты баж енгізуді тоқтата тұруға қаржы мен сауда министрлері көндірген

Қазақстанда атом электр станциясын (АЭС) салу жөніндегі үкіметаралық келісімге 2025 жылдың аяғына дейін қол қою жоспарланып отыр. Бұл туралы журналистердің сауалына жауап берген Қазақстанның Атом энергетикасы агенттігінің басшысы Алмасадам Сәтқалиев мәлімдеді.

Жергілікті БАҚ хабарлағандай, министр жобаның нақты құнын атамаған. Оның айтуынша, әзірге тек әлеуетті жеткізушілердің конкурс аясында ұсынған алдын ала есептері ғана бар.

Елдегі бірінші АЭС салуда Ресейге басымдық беру себебіне тоқталған Сәтқалиев бұл шешімнің өзге жайттарға қоса, "құрылыс мерзіміне байланысты ұсыныстарға да" қатысты екенін айтты.

"Қытайлық әріптестермен келіссөздер жүргізілгеннен кейін ғана құрылыс мерзіміне қатысты түсініктеме бере аламыз", – деді министр.

Қазақстанда алғашқы АЭС салу үшін қажет технология жеткізуші ретінде Ресейдің "Росатом" компаниясы таңдалғаны 14 маусымда белгілі болған. Қазақстанның Атом энергетикасы агенттігі хабарлағандай, атом саласын дамыту жөніндегі ведомствоаралық комиссия осы компанияның шарттарын "ең тиімді әрі оңтайлы" деп бағалаған.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Қазақстанға алғашқы атом электр станциясын Ресей салып бермек

Биыл ақпанда Қазақстан үкіметі елдегі алғашқы атом электр станциясын салатын орынды ресми түрде бекітті – ол Алматы облысы Жамбыл ауданындағы Балқаш көлінің жағасындағы Үлкен ауылының маңында тұрғызылмақ.

Алайда көптеген эколог Қазақстанда АЭС салуға қарсы. Олар атом станциясы Балқаш көліне теріс әсер етуі мүмкін екенін алға тартып отыр. Қоғам белсенділері мен саясаттанушылар да АЭС-ті Ресей салатын болса, Қазақстан оған энергия және саяси жағынан тәуелді болып қалады деп алаңдаушылық білдірген.

Будапешт Украинаға қолдау білдіру жөніндегі Еуропа одағының ортақ мәлімдемесіне вето қойып, Киевпен Еуроодаққа кіру жөнінде келіссөз бастауды іс жүзінде бөгеп тастады. Бұл туралы "РБК-Украина" мен "Украинская правда" басылымдары хабарлады.

Одаққа мүше 26 мемлекет Киев пен Еурокомиссияны Украинаның Еуроодаққа кіруіне дайындық жұмыстарын жеделдетуге үндеген. Алайда, қолданыстағы заң ережесі бойынша, Еуропа одағына мүше елдердің келісімі бірауыздан қабылдануы шарт. Венгрия өз ұстанымын өзгертпейінше, келіссөздердің алғашқы кезеңін ресми түрде бастау туралы шешім қабылданбайды.

Келіссөз бастау туралы шешімнен бөлек, Еуроодақ тарапынан Украинаға көрсетілетін қаржылай қолдау да тоқтатылды. Еуроодаққа мүше Венгрия мен одақ құрамына енуге үміткер Украина арасындағы көп жылдық қарым-қатынас қазір ең төменгі деңгейге түсті.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Венгрия мен Словакия Ресейге қарсы санкция салуға қарсы шықты

Ресей Украинаға қарсы кең ауқымды соғыс бастағалы бері Ресей соттарына әскери қызметтен жалтаруға байланысты 20 538 қылмыстық іс түскен. Мұндай деректі Ресейдің сот сайттарындағы мәліметтерге сүйеніп, "Медиазона" хабарлады.

Ол істердің көбі – 18 159 іс – әскери бөлімді өз бетімен тастап кету бабы бойынша қозғалған. Одан кейінгі орында – бастықтың бұйрығын орындамауға байланысты 1369 іс, ал әскер қатарынан қашу (дезертирлік) әрекеті бойынша 1010 іс тіркелген.

Ресей соттары 17 700 айыпталушыға қатысты үкім шығарған. 2025 жылдың бір ғана сәуір айында мұндай істер бойынша күн сайын орта есеппен 38 сот шешімі шығарылып отырған. Бір ай ішінде жиынтығы 848 үкім шыққан.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Қазақстанға қашқан ресейлік әскери қызметкерлер Франциядан саяси баспана сұрады

Ресейдің Курск облысында Қытайдың Phoenix телеарнасының журналисі Лу Юйгуан жараланды. 63 жастағы тілші украин дронының шабуылынан зардап шеккен деп мәлімдеді облыс басшысы Александр Хинштейн.

Кейінірек Хинштейн Лу Юйгуан ауруханаға жатудан бас тартқанын, оның тек "бас терісі жарақаттанғанын" хабарлады. Қытай журналисі қай жерде, қашан жараланғаны жайлы нақты ақпарат бермеді.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Ресей мен Украина кезекті рет тұтқын алмасты

Қытайлық бұрынғы әскери қызметкер Лу Юйгуан 2022 жылы Ресей Украинаға басып кіргеннен кейін соғыс барысынан хабарлар дайындап жүр. Ол Ресей әскері Мариупольді басып алған кезде солармен бірге жүрген. Бұрын ол Ресейдің Шешенстан аймағындағы қарулы шайқас болып жатқан өңірлерде жұмыс істеген және 2008 жылы Ресейдің Грузияға қарсы соғысынан хабар таратқан.

Британдық The Guardian басылымының мәліметінше, Лу Юйгуан ондаған жылдан бері Мәскеуде тұрып жатыр.

ТАСС агенттігі сүйенген дереккөздің хабарлауынша, Курск облысында бас сүйегіне зақым келіп, ауруханаға жеткізілген Лу Юйгуанның өміріне қауіп төніп тұрған жоқ. Қытай телеарнасы өз қызметкерінің жараланғаны жөнінде әзірше ресми түсініктеме берген жоқ.

26 маусым күні кешке Украина президенті Владимир Зеленский Ресей мен Украина арасындағы тұтқын алмасудың жаңа – жетінші кезеңі өткенін хабарлады. Соғысып жатқан екі тарап бұған дейін өз өкілдері Стамбұлдағы келіссөздер аясында жасасқан уағдаластыққа сәйкес тұтқын алмасқан.

Мұның алдында Ресейдің қорғаныс министрлігі де екі жақ тұтқын алмасқанын хабарлаған. Бұрынғы кезеңдердегідей, бұл жолы да нақты неше тұтқын алмасқаны жайлы мәлімет берілмеді.

"Алмасу жалғасып жатыр – тағы бір кезең өтті. Бүгін Қарулы күштердің, Ұлттық гвардияның, Мемлекеттік шекара қызметінің жауынгерлері оралды. Олардың көпшілігі 2022 жылдан бері тұтқында болған. Біз әрбір сарбазды табуға, әрбір есім-сой жайлы ақпаратты тексеруге қолдан келгеннің бәрін істеп жатырмыз. Біз өз адамдарымыздың бәрін үйіне қайтаруымыз керек. Осы істе көмектесіп жүрген әрбір жанға алғыс айтамын", – деп жазды президент Зеленский бейсенбі күні телеграм-арнасына.

Соның алдында Ресей президентінің баспасөз хатшысы Дмитрий Песков та пікір білдіріп, Стамбұл келіссөздері аясында тұтқын алмасу аяқталған соң Ресей мен Украина делегациялары жаңа кездесу күнін белгілеуі мүмкін екенін мәлімдеген. Алайда бейсенбі күнгі тұтқын алмасу соңғысы ма, жоқ па – әзірге беймәлім.

Қырғызстан парламенті – Жогорку Кеңеш – мемлекеттік тілді қолдану мәселелері бойынша бірқатар заң жобасын мақұлдады. Құжатқа сәйкес, мемлекеттік қызметкерлерге, оның ішінде судьялар мен прокурорларға, сондай-ақ парламент депутаттарына мемлекеттік қырғыз тілін білу міндетті болмақ.

Жаңа заңға сай, Қырғызстандағы теле- және радиоэфирдегі қырғыз тіліндегі контенттің үлесі 60 пайыздан кем болмауы шарт. Елді мекен атаулары қырғыз тілінде жазылуы керек, ал жарнамада қырғызша мәтіннің қаріп өлшемі орыс тіліндегі мәтінге қарағанда ірі болуға тиіс. Мектептерде мемлекеттік тілден міндетті емтихан тапсыру да заң жүзінде бекітілді.

Жогорку Кеңеш депутаттары бұл өзгерістерді мемлекеттік тілді қорғау қажеттігімен түсіндірді.

"Егер біз қырғыз тіліне немқұрайлы қарай берсек, онда алдағы жылдары ұлт ретінде жойылып кетуіміз мүмкін", – деген парламент спикері Нурланбек Тургунбек уулуның сөзін AFP агенттігі өз хабарында келтірген.

Қырғызстанда орыс тілі ресми тіл мәртебеге ие. Ел халқының басым бөлігі орысша біледі. Орыс тілі күнделікті тұрмыста, сондай-ақ бизнесте қолданылады.

Кейінгі жылдары Орталық Азиядағы бірқатар елде тіл туралы заңнамаға ұлттық тілдің мәртебесін нығайтуды көздейтін өзгерістер енгізілді.

Қазақстан парламенті мәжілісі қоғамдық орында адамның бет-әлпетін толық жабатын киім-кешек киюге тыйым салатын заң жобасын мақұлдады. Енді құжат президентке қол қоюға жіберілді, деп хабарлады Zakon.kz.

Бұған дейін Мәдениет және ақпарат министрі Аида Балаева ниқаб киюге тыйым жеке заң түрінде емес, Ішкі істер министрлігі әзірлеген қауіпсіздікке қатысты заң жобасының бір бөлігіне құқық норма ретінде енгізілетінін айтқан еді. Құжатта қоғамдық орында никаб сияқты адамның бет-жүзін тұтас жабатын киімдерге тыйым салу қарастырылған.

Дегенмен, бұл шектеудің бірқатар ерекшеліктері бар. Атап айтқанда, заң талаптарын орындау үшін, медициналық мақсатта, төтенше жағдайлар кезінде, ауа райы қолайсыз болғанда немесе спорттық және мәдени шараларға қатысқан кезде бет-жүзді жабатын киім киюге рұқсат етіледі.

Мұндай шектеу Орталық Азия аймағында алғаш рет енгізіліп отырған жоқ. 2025 жылдың қаңтарында Қырғызстан да адамның бет-әлпетін анықтауға мүмкіндік бермейтін киім киге тыйым салған болатын. Ал 2024 жылдың маусымында Тәжікстанда ұлттық мәдениетке жат деп танылған киімдерді кию мен сатуға заң жүзінде шектеу қойылды. Өзбекстан мұндай тыйым 2023 жылы енгізілген.

25 маусымда Ресейдің Оңтүстік аймақтық әскери соты 19 жастағы Қазақстан азаматы Тұран Устюговты "террористік деп танылған ұйымның қызметіне араласты" және "террористік мақсатта дайындықтан өткені" үшін кінәлі деп танып, 12 жылға бас бостандығынан айырды. Устюговқа Украина әскері жағында соғыспақ болды деген айып тағылған. Үкім жөнінде "Азаттық Азия" сайтына Тұран Устюговтың анасы Эльмира Жанабаева хабарлады.

Айыптау жағы Алматы тұрғынына екі есе көп жаза – 25 жыл түрме сұраған.

Тұран Устюгов былтыр қазаннан бері Ресейде қамауда отыр. Ол Мәскеу аннексиялап алған Қырымда ұсталған. Тергеу мәліметінше, ол Киев жағында соғысып жатқан Ресейде террористік ұйым деп танылған "Ресей еріктілер корпусы", "Ресей еркіндігі" легионы немесе Азов бригадасына қосылу үшін Украина билігінің бақылауындағы аумаққа бармақ болған.

2025 жылдың ақпанында Қазақстан азаматы Симферопольден Оңтүстік аймақтық әскери соты орналасқан Ростов қаласына ауыстырылған. Сот наурыз айында басталып, 25 маусымда аяқталды.

Тұран Устюгов 2024 жылдың қыркүйек айының аяғында Алматыдан кеткен. Ол онда анасы және бауырларымен бірге тұрған. Анасының сөзінше, Устюгов Украина жағында соғысуға мүмкіндік іздеп, Украинаның қорғауға зәру екенін айтқан.

Анасының сөзінше, ол ұлын айнытуға тырысқан және елден кетуге жол бермеуге күш салған. Қазақстан ұлттық қауіпсіздік комитеті бұған дейін "Азаттық Азияға" Устюговқа қатысты Қылмыстық кодекстің «Шетелдегі қарулы қақтығыстарға қатысу» бабы бойынша тергеу жүріп жатқанын хабарлаған.

Бұған дейін Қазақстанда Украинада Ресей әскері қатарында соғысқан бірнеше адам осы баппен сотталған еді.

Элмира Жаңабаеваның сөзінше, қазақстандық дипломаттар мен мемлекеттік органдар ұлын қорғау үшін қандай да бір көмек көрсетпеген. Қазақстан сыртқы істер министрлігі дипломаттар Устюговпен де, оның анасымен де байланыста екенін айтқан.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

"Бұлар мені өлтірмекші". Украинаны қорғамақ болған қазақ жігіт Ресей абақтысынан бір-ақ шықты

Иранның рухани көсемі Әли Хаменеи видеомәлімдеме жасап, "Иран халқын жеңісімен құттықтады". Оның сөзін елдегі IRNA агенттігі таратты.

"Иран халқын құттықтаймын. Сионистік режим қираудың алдында қалды және Ианның соққыларынан қатты зардап шекті" дейді ол.

Али Хаменеи АҚШ-ты да жеңдік деп отыр.

"Америка режимі де тікелей соғысқа араласты, себебі олар араласпаса сионистік режим толық жойылатынын сезді. Мұнда да ислам республикасы жеңді және Американы шапалақпен бір тартты" деді Иранның рухани көсемі.

Израиль Тегеран уран өндірісін шамадан тыс арттырып, ядролық қару жасап жатыр деп мәлімдеп, 13 маусымда Иранның ядролық нысандарына соққы жасап, ядролық бағдарламаға қатысы бар делінген ғалымдарды өлтірген. Кейін Иран да жауап ретінде Израильге ракеталармен шабуылдаған.

22 маусымда АҚШ Иранның ядролық нысандарына шабуылдап, соққы жасаған. 24 маусымда АҚШ президенті Дональд Трамп Иран мен Израиль атысты тоқтатқанын мәлімдеген.

ОҚИ ОТЫРЫҢЫЗ

Иран мен Израиль атысты тоқтатуға келісті, Трамп бітім шартын бұзбауды сұрады

Адвокат Инга Иманбай әскерде жұмбақ жағдайда басы жараланып, төсек тартып қалған Ербаян Мұхтардың ісінде қорғануға құқығы бар куәгер бар екенін, бірақ күдікті ретінде әлі ешкім танылмағанын хабарлады. Адвокат “За нами выехали” телеграм-арнасына халықаралық сараптама тағайындалғанын айтқан.

“Іс бойынша маған дейін жасалған сараптама бар, ол өзі құлап, бас жарақатын алған деген болжам жасайды. Біз әрине, бұған сенбейміз. Мен іске кіріскеннен кейін тәуелсіз сарапшыларды тарта отырып комиссиялық кешенді сараптама жүргізілді, оның нәтижесі бірінші сараптамаға қайшы. Енді сараптаманың қайсысы шын екенін анықтау үшін халықаралық сарапшыларды тарттық. Қазір іс бойынша халықаралық сараптама тағайындалды” деді Инга Иманбай.

Екі күн бұрын туыстары Ербаян Мұхтардың денсаулығы түзеліп келе жатқанын хабарлаған.

"Қазір ол арқасын тік ұстай алады, аяғында тұрады, мойнын бақылай алады, сол қол-аяғында айтарлықтар реакция бар, салмақ қосты, ауыз-қуысымен толықтай жұмыс жасай аламыз— ал бұл бастың ауыр операциясынан кейін небәрі 7,5 ай өткенде қол жеткен өте жақсы нәтиже. Бұл процесс баяу, бірақ тұрақты жүріп жатыр, бұл осындай ауыр операциядан кейін ерекше маңызды. Алда Ербаянды емделудің екінші кезеңі – Стамбулға қайта сапар күтіп тұр” деп жазды туыстары желіде.

Ербаян Мұхтар 2023 жылы көктемде әскерге алынған. Жас жігіт Алматыдағы Ұлттық ұланның №5571 әскери бөлімінде қызмет атқарып жүрген. Бірақ сол жылы желтоқсанда әскердегі әжетханада жұмбақ жағдайда басы жарылып, комаға түскен. Төрт айдай ес-түссіз жатып, 2024 жылы мамырда оянған.

Әскери бөлім "сарбаз әжетханада өзі құлап, басын кафельге соғып алды" деген. Жігіттің ата-анасы әскери бөлімнің мәлімдемесіне сенбейтінін айтқан.

Ербаян Мұхтарды ата-анасы былтыр қыркүйекте Түркияға емдетуге алып кеткен. Биыл қаңтарда ол Қазақстанға қайтты. Заңды өкілінің хабарлауынша, Стамбұлда оның басына ота жасалып, инфекциядан толық арылған, бұдан бөлек, салмақ қосып, роботтың көмегімен қимылдай бастаған, өзі аздап тамақ ішетін жағдайға келген. Алдағы уақытта Түркияға қайта барып, оңалтудан өтпек.

26 маусымда Алматыдағы Жамбыл атындағы кітапханада журналист, саясаттанушы Рахат Мамырбек атындағы саяси журналистика байқауының қорытындысы жарияланып, лауреаттарға сыйлық табыс етілді.

“Ең үздік мақала” аталымы бойынша Maqsut Narikbayev University Newsroom студенті Мөлдір Қабыкен “Өмір үшін күрес” материалымен жеңімпаз танылды. “Ең үздік видео” аталымында батысқазақстандық журналист Азамат Хамза “20-1” деректі фильмімен үздік танылды.

Жеңімпаздарға арнайы диплом мен ақшалай сыйлық табысталды. Байқаудың жүлде қорына Ғабиден Құлахмет атындағы қор және журналист Ербол Азанбек атсалысқан.

"Осы жолы материалдар сапасы жақсы. Бұған дейін әлеуметтік салмағы бар материалдар болған, биыл тақырып кең болды" дейді қазылар алқасның мүшесі Асылхан Мамашұлы.

“Байқауға барлығы 52 жұмыс (33 мақала, 19 видео) келіп түсті. Байқау Қазақстанның барлық аумағын қамтыды. Атырау, Жетісу, Қостанай, Түркістан, Батыс Қазақстан, Шығыс Қазақстан, Ақтөбе, Қызылорда, Жамбыл, Қарағанды, Маңғыстау, Ұлытау, Абай облыстарынан, үш ірі мегаполистер үміткерлер қатысты” деп жазылған ұйымдастырушылар таратқан хабарламада.

Рахат Мамырбек атындағы саяси журналистика байқауы биыл үшінші рет – дәстүрлі Журналистер күні қарсаңында ұйымдастырылып отыр.

Рахат Мамырбек әр жылдары "Қазақстан", "31-арна", "КТК" және "Алматы" телеарналарында жүргізуші, редактор болып қызмет істеді. "Қазақстан" телеарнасында "Күлтөбе" бағдарламасының авторы әрі жүргізушісі болды. "Алматы" арнасында "Пікірлер пирамидасы" хабарын тізгіндеді. 2012 жылы Азаттық радиосының Қазақ редакциясына қызметке келді. Редактор және жүргізуші болып қызмет атқарды. "Еркін сөз" бағдарламасының авторы әрі жүргізушісі болды.

Рахат Мамырбек Алматыда 2017 жылы 20 желтоқсанда 39 жасында қайтыс болды. 2018 жылы "Ұлт туралы арман" кітабы жарық көрді.

Reuters агенттігі Иранда Израильге «тыңшылық жасады» деп айыпталған үш адам дарға асылғанын хабарлады.

Иран үкіметінің хабарлауынша, өлім жазасына кесілгендер "Моссадпен (Израиль барлау қызметі) әріптестік орнатып", "Ирандағы жоғары лауазымды шенеуніктерді өлтіру үшін пайдаланған жабдықтарды контрабандалық жолмен тасымалдауға көмектесті" деп айыпталған.

BBC ақпарат агенттігі бірнеше күн бұрын осындай айыппен тағы екі адамның өлім жазасына кесілгенін хабарлаған. Иран-Израиль қақтығысы басталғалы бері "Израильмен байланысы бар" деген күдікпен Иранда соңғы екі аптада 700-ден астам адам тұтқындалған.

Екі ел арасындағы қарулы қақтығыс 13 маусымда Израиль Иранның ядролық қару жасауына тосқауыл қояюды көздейтінін мәлімдеп, ядролық нысандарына соққы берген кезде тұтанған. Операция барысында ядролық қаруға қатысы бар делінген бірнеше ғалым да өлтірілген. Иран бұған жауап ретінде Израильді зымыранмен атқылаған. Тараптар 24 маусымда атысты тоқтатуға келісті.

БҰҰ Адам құқықтары жөніндегі жоғарғы комиссары Фолкер Түрік 2024 жылы Иранда 901 адамның дарға асылғанын айтқан.